Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος είναι μία κατάσταση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, προκαλώντας πόνο και δυσκολία στην κίνηση. Αποτελεί την κυρίαρχη μορφή αρθρίτιδας μεταξύ των υπολοίπων αρθρώσεων, καθώς έπονται η οστεοαρθρίτιδα ισχίου και του χεριού. Σε αυτό το άρθρο θα κάνουμε μια αναφορά στον ορισμό της ΟΑ γόνατος, τις αιτίες και τις επιλογές θεραπείας για την αντιμετώπιση της.
Τι είναι οστεοαρθρίτιδα γόνατος (ΟΑ);
Η ΟΑ γόνατος είναι μία εκφυλιστική νόσος που προσβάλλει την άρθρωση. Αντίθετα με την τυπική εικόνα της αρθρίτιδας, εδώ προσβάλλονται κυρίως οι αρθρώσεις παρά το ανοσοποιητικό σύστημα. Σταδιακά με το πέρασμα των ετών, ο προστατευτικός χόνδρος μεταξύ των οστών αδυνατεί, με αποτέλεσμα τα οστά να μην έχουν κάποιο μηχανισμό αποφόρτισης ενώ εκτελούν τις κινήσεις της καθημερινότητας. Αυτό έχει ως επακόλουθο να έρχονται σε όλο και μεγαλύτερη επαφή μεταξύ τους και να τραυματίζονται, προκαλώντας πόνο, πρήξιμο και δυσκολία στην κίνηση επηρεάζοντας το άτομο στις καθημερινές δραστηριότητες του.
Τι προκαλεί την οστεοαρθρίτιδα γόνατος;
Η ακριβής αιτία της ΟΑ γόνατος δεν είναι πλήρως κατανοητή αλλά υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση της:
Ηλικία: περίπου το 73% των ατόμων που έχουν ΟΑ γόνατος είναι μεγαλύτεροι των 55 ετών.
Βάρος: η παχυσαρκία προσθέτει μεγάλες πιέσεις στις αρθρώσεις
Φύλο: στις γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτυχθεί οστεοαρθρίτιδα γόνατος κυρίως μετά τα 50 έτη.
Τραυματισμοί: παλαιότεροι τραυματισμοί, ακόμη και αν αυτοί έχουν δεχτεί χειρουργική επέμβαση, μπορούν να οδηγήσουν σε οστεοαρθρίτιδα
Υπέρχρηση: εργάτες σε επαγγέλματα όπου συνεχώς υπάρχει γονάτισμα, καθίσματα,σκάλες χωρίς επαρκή ξεκούραση ή ερασιτέχνες αθλητές που συνεχώς καταπονούν το σώμα τους με υπερπροπόνηση, στρεσάρουν τις αρθρώσεις.
Γενετική προδιάθεση
Θεραπεία και αντιμετώπιση
Η θεραπεία της ΟΑ γόνατος στοχεύει στην μείωση των συμπτωμάτων και την βελτίωση της λειτουργίας της άρθρωσης. Η θεραπεία περιλαμβάνει:
- Εκπαίδευση του ασθενή για την οστεοαρθρίτιδα, την πιθανή πορεία της και το πλάνο διαχείρισης.
- Συμβουλές για την διαχείριση/τροποποίηση των κινήσεων εντός της ημέρας ή κατά τη διάρκεια της εργασίας που πιθανώς δημιουργούν αύξηση των συμπτωμάτων.
- Διαχείριση του σωματικού βάρους: έρευνες παρουσιάζουν πως έστω και 5-10 κιλά λιγότερα έχουν σημαντική ευεργετική διαφορά στην αίσθηση του πόνου στο γόνατο.
- Φαρμακευτική αγωγή: Παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν τη διαχείριση του πόνου και του οιδήματος
- Φυσικοθεραπεία: Ασκήσεις ενδυνάμωσης, ισορροπίας και κινητικότητας μπορούν να δυναμώσουν το μυϊκό σύστημα γύρω από το γόνατο κανοντάς το πιο λειτουργικό και ανθεκτικό.
- Βοηθητικές συσκευές: σε πιο προχωρημένη μορφή οστεοαρθρίτιδας η χρήση μπαστουνιού ή κάποια επιγονατίδα στήριξης μπορεί να μειώσει τη δυσκολία και τον πόνο κατά τη βάδιση.
- Χειρουργείο: σε σοβαρές περιπτώσεις συνήθως προτείνονται επεμβατικές διαδικασίες όπως η αρθροσκόπηση, η οστεοτομία ή η αρθροπλαστική γόνατος.
Συχνές ερωτήσεις
Μπορεί να θεραπευτεί η οστεοαρθρίτιδα γόνατος;
Όχι αλλά οι προτεινόμενες θεραπείες από ειδικούς υγείας σκοπό έχουν την μείωση των συμπτωμάτων και την βελτίωση του επιπέδου ζωής
Η άσκηση είναι ασφαλής για άτομα με ΟΑ γόνατος;
Ναι απολύτως αρκεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες του ατόμου και να μην “ξυπνούν” τα συμπτώματα. Ασκήσεις δύναμης, κολύμπι και ποδήλατο σε ένταση, συχνότητα και διάρκεια κατάλληλη είναι καλές επιλογές.
Η ΟΑ γόνατος επηρεάζει μόνο γηραιότερους ανθρώπους;
Ενώ είναι πιο συχνή η εμφάνιση της σε πιο ηλικιωμένους ανθρώπους, μπορεί να αναπτυχθεί και σε νεότερους ειδικά αν υπάρχουν παράγοντες όπως τραυματισμοί στις αρθρώσεις ή παχυσαρκία, που αυξάνουν το ρίσκο.
Η διατροφή επηρεάζει την ΟΑ;
Μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να επηρεάσει θετικά τα συμπτώματα, διατηρώντας τον έλεγχο του βάρους. Μία συνάντηση με ειδικούς διατροφής θα βοηθούσε να γίνει σωστά αυτός ο έλεγχος.
Συμπέρασμα
Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος δε σημαίνει πως το υπόλοιπο της ζωής ενός ατόμου θα συνοδεύεται από πόνο και ακινησία. Με τη σωστή ενημέρωση για την πάθηση, όπως και τον προγραμματισμό μιας ζωής που θα συμπεριλαμβάνει σωστό ασκησιολόγιο αλλά και παραμετροποιήσεις, μπορεί ο καθένας να ζήσει μια ενεργητική και φυσιολογική ζωή. Η έγκαιρη παρέμβαση αλλά και η ενεργητική προσέγγιση αποτελούν τα κλειδιά της σωστής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πάθησης της ΟΑ.
Βιβλιογραφία
Arthritis Foundation. “Osteoarthritis of the Knee.”
Mayo Clinic. “Osteoarthritis.”
Centers for Disease Control and Prevention. “Osteoarthritis (OA).”
National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. “Osteoarthritis.”
World Health Organization. “Chronic Rheumatic Conditions.”
Σημείωση: Αυτό το άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά επαγγελματική συμβουλή από κάποιον ειδικό.
Άγγελος Γιακουμίδης, PT, MSc
Γεώργιος Πουλιανίτης, PT, OMT Candidate
